سوغات همدان چیست؟ - وبلاگ قطب نما

به گزارش وبلاگ قطب نما، همدان، یکی از کلان شهرهای منطقه غربی ایران است که آرامگاه ابوعلی سینا، دانشمند شهیر ایرانی را در خود جای داده است. همدان در فصل تابستان یکی از برترین مقاصد گردشگری است و سوغاتی های خوشمزه این شهر هر گردشگری را وسوسه می نماید.

همه ما همدان را با مقبره بوعلی سینا، باباطاهر، غار علیصدر و تپه هگمتانه می شناسیم. این شهر تاریخی در منطقه غربی ایران در دامنه کوه الوند قرار گرفته است و ارتفاع آن از سطح دریا برابر با 1,741 متر است. همدان در سال 1385 بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی به عنوان مرکز تاریخ و تمدن ایران شناخته شد. آب وهوای این شهر کوهستانی بوده و فصل تابستان برترین فصل برای بازدید از اماکن دیدنی همدان است.

خوراکی های خوشمزه و صنایع دستی همدان بسیار متنوع است و هر سلیقه ای می تواند خوراکی باب میلش را پیدا کند و به عنوان ارمغان همدان به شهر خود ببرد. در این مطلب به سراغ شناخت سوغاتی ها و صنایع دستی همدان رفته ایم، با ما همراه باشید تا سوغاتی های خوشمزه و صنایع دستی این شهر تاریخی را بهتر بشناسید:

خوراکی ها

کماج

نان کماج یکی از سوغاتی های مشهور همدان است که می توان آن را از تمام شیرینی فروشی های سطح شهر تهیه کرد. پخت کماج از گذشته دور در همدان رایج بوده است. از مواد اولیه این شیرینی محبوب می توان به آرد، شکر، کره، پودر دارچین، تخم مرغ، کنجد، گردو، شیر و نمک اشاره نمود.

حلوا زرده

حلوا زده یکی دیگر از سوغاتی های مخصوص شهر همدان است. این حلوا نوعی دسر با ظاهری شبیه به فرنی (کمی سفت تر) است و در تهیه آن از زرده تخم مرغ، شکر، گلاب، نشاسته و زعفران استفاده می گردد. حلوا زرده به علت داشتن زرده تخم مرغ منبع غنی پروتئین است و استفاده از آن برای بدن بسیار مفید بوده.

انگشت پیچ

انگشت پیچ نوعی دسر همدانی است که معمولاً در کنار حلوا زرده خریداری می گردد و شکلی شبیه به حلوا زرده دارد، تنها تفاوت اصلی این دسر با حلوا زرده رنگ آن است که رنگ انگشت پیچ سفید بوده. علت نام گذاری این دسر، نحوه خوردن آن در قدیم بوده، مردم برای خوردن آن انگشتشان را داخل دسر می کردند و سپس انگشت پیچ را دور انگشت خود می پیچاندند. در تهیه این دسر از سفیده تخم مرغ، گلاب، شکر، جوهر لیمو و هل استفاده می گردد. استفاده از انگشت پیچ در کنار خرما در ماه مبارک رمضان بسیار توصیه می گردد. برای تهیه این دسر مخصوص همدانی کافی است که سری به شیرینی فروشی ها بزنید.

نان چای

در بسیاری از شهرها، شیرینی های محلی وجود دارد که همراه با چای به جای قند، صرف می گردد. نان چای شیرینی مخصوص همدانی است که در کنار چای استفاده می گردد و به جز همدان در شهرهای قزوین و زنجان پخته می گردد. اگر بیماری قندی دارید و نمی توانید با چای قند میل کنید، شیرینی چای پیشنهاد مناسبی است. مواد اولیه شیرینی آرد، ماست، تخم مرغ و کره است و در شکل های مختلفی پخته می گردد.

شیره انگور

در بسیاری از نقاط ایران، انگور کشت و برداشت می گردد و تقریباً در منطقه ای می توان به شیره انگور دسترسی داشت. در باغ های همدان انگور فخری و گزنه کشت و برداشت می شوند و این انگور برای گرفتن شیره مناسب است. شیره منبع غنی ویتامین A و B، منیزیم و آهن بوده و در درمان کم خونی بسیار مؤثر است.

آب نبات قیچی

آب نبات قیچی از سوغاتی های خوشمزه شهرهای اصفهان، کاشان، همدان و اراک است که امروز در چندرنگ مختلف با طعم های متفاوت عرضه می گردد. از طعم های آب نبات قیچی می توان به طعم پسته ای، زعفرانی، ساده، هل دار و... اشاره کنیم.

خشکبار

یکی از برترین محصولات شهر همدان، خشکبار آن است و بخش زیادی از مردم روستاهای همدان به وسیله فروش خشکبار امرارمعاش می نمایند. باغ های میوه زیادی در روستاهای همدان وجود دارد و کشاورزان با تهیه فرآورده هایی همانند برگه قیسی، کشمش عایدی کسب می نمایند.

برساق

برساق از دیگر شیرینی های محلی همدان است که در تهیه آن از آرد، شکر، روغن، شیر، نمک و زردچوبه استفاده می گردد. ابتدا مواد را با یکدیگر مخلوط نموده و ورز می دهند و آن را به شکل خمیر نازکی درمی آورند و سپس آن را در روغن فراوان سرخ می نمایند. پخت برساق میان اقوام لر و کرد هم رواج دارد.

حلوا لوزی

یکی از حلواهایی که در شیرینی فروشی های همدان با آن روبرو می شوید، حلوا لوزی است. در تهیه حلوا لوزی از آرد برنج، مغز گردو، سبوس گندم و زعفران استفاده می گردد.

باسلوق و ترشی از جمله خوراکی هایی است که به صورت اختصاصی نمی توان آن ها را از سوغاتی های همدان دانست، ولی در این شهر به فروش می رسند و به راحتی می توان به آن ها دسترسی داشت.

صنایع دستی

سفالگری

همدان و لالجین را می توان مرکز سفال ایران دانست. در لالجین که در 25 کیلومتری همدان-فرسفج قرار گرفته است، انواع سفال تهیه شده و به فروش می رسد. لاله جین یا لالجین تغییریافته کلمه لاچین است که در واقع نام پرنده ای شکاری از قبیله ترک ها است. سفال و سرامیک لاله جین بیش از 800 سال قدمت دارد و در جای جای لالجین می توان کارگاه های تهیه سفال را پیدا کرد.

برابر آخرین آمار تا به امروز تعداد 550 کارگاه در همدان، 30 کارگاه در ملایر، 17 کارگاه در تویسرکان ، 19 کارگاه در رزن ، 1000 کارگاه در لالجین، 20 کارگاه در بهار، 3 کارگاه در فامنین، 3 کارگاه در کبودرآهنگ، 14 کارگاه در نهاوند و 56 کارگاه در اسدآباد شناسایی شده اند. درمجموع 2408 کارگاه و بیش از 6296 نفر شاغل در این کارگاه ها به فراوری سفال اشتغال دارند. سفال لالجین همدان را می توانیم به دو بخش تقسیم کنیم؛ بخش اول آنچه در 70 سال پیش، فراوری می شد که ازلحاظ شکل ظاهری و میزان فرق دارد و بیشتر روی آن طرح و نقش های زیبا کشیده شده است. بخش دوم به 30 سال گذشته بازمی گردد، این سفال رنگی بسیار ساده داشت.

یکی از صنایع دستی که در سال های اخیر بسیار رونق پیدانموده و وابسته سفالگری بوده، نقاشی روی سفال است. آثار نقاشی روی سفال باظرافت و هنرمندی خاصی اجرا می گردد. فرایند کار به این صورت است که ابتدا طرحی روی سفال کشیده شده و این طرح بارنگ های مختلف پر می گردد. پس از رنگ آمیزی طرح، سفال را در کوره قرار می دهند تا حرارت ببیند و به محصول نهایی تبدیل گردد.

از روش های نقاشی روی سفال می توانیم به نقاشی روی بدنه لعابی، نقاشی زیر لعابی و نقاشی آب طلا اشاره کنیم.

چرم

چرم همدان در برهه ای از زمان مرغوب ترین چرم ایران بود و کیفیت آن در سراسر ایران همتا نداشت. درگذشته سه دباغ خانه در همدان وجود داشت، دباغ خانه سنگ شیر، خانه قانتور و خانه آقایی. چرم های مرغوب از این دباغی ها خارج می شد و به دست فراورینمایندگان می رسید تا از آن فرآورده های چرمی تهیه نمایند.

اما امروز شرایط دباغی های قدیمی همدان تعریفی ندارد و دباغ خانه سنگ شیر و قانتور تعطیل شده اند.

صنایع چوبی

فراوری و تهیه صنایع چوبی از گذشته در همدان رایج بوده و این صنعت در شهرهای همدان، ملایر، تویسرکان رواج دارد. از جمله صنایع چوبی رایج در همدان می توانیم به خراطی، نازک کاری، منبت کاری و معرق کاری اشاره کنیم.

طلاکوبی و نقره کوبی

بسیاری از اهالی همدان در بازارهای قدیمی در این عرصه فعالیت دارند. هدف اصلی صنعت طلاکوبی و نقره کوبی حک کردن نقوش روی ورقه های نازک از جنس طلا و نقره است. در نهایت این ورقه روی سطوح مختلف از جمله شیشه و چوب و سرامیک چسبانده می گردد.

مسگری و قلم زنی

اگر در بازارهای قدیمی همدان قدم بگذارید، با مغازه های فروش ظروف مسی برخورد می کنید. حرفه مسگری از گذشته در همدان رایج بوده و امروز هم پیشه بسیاری از مردم این شهر مسگری و قلم زنی است.

گلیم

هرکجا ردی از زندگی عشایر وجود داشته باشد، بافت گلیم هم در آن منطقه رواج دارد. همدان هم مانند سایر نقاط کشورمان در تهیه گلیم های زیبا پیشینه ای طولانی دارد. نهاوند را می توان مرکز فراوری مرغوب ترین گلیم های همدانی دانست. از جمله طرح های گلیم های همدانی می توانیم به طرح گل لاله، خرچنگی، گل سبدی و اسلیمی اشاره کنیم.

آبگینه

آبگینه شیشه گری به روش سنتی است، در این روش با دمیدن هوا به مواد مذاب شیشه به آن حالت می دهند و آثار هنری زیبایی خلق می نمایند. بسیاری از ظروف موزه آبگینه در کاوش های باستان شناسی همدان به دست آمده است و این موضوع نشان می دهد این هنر در همدان قدمتی طولانی دارد.