چرا کتاب های علمی ، تخیلی دوباره محبوب شده اند؟ - وبلاگ قطب نما

به گزارش وبلاگ قطب نما، هنری وسلز، فروشنده کتاب های عتیقه، در 2018 کتابی منتشر کرد با عنوان گفتگویی بزرگتر از کیهان: خوانش علمی -تخیلی و اعجاز (A Conversation Larger than the Universe: Readings in Science Fiction and the Fantastic). او در این کتاب، تاریخچه ژانر علمی -تخیلی را در کتابخانه شخصی خودش دنبال می کند و بررسی شان می کند تا برسد به این موضوع که چرا خریدکتاب های علمی -تخیلی همه گیر شده است. وسلز به داستان هایی از سیارات دیگر اشاره دارد، آرمان شهرهای فانتزی را تحلیل می کند، از گوتیک و پادآرمان شهرها می نویسد که در آثار نویسنده هایی مثل اچ . جی. ولز، فیلیپ کی. دیک، جوآنا راس، جیمز تیپتری جونیور و ویلیام گیبسون پیدا می شود. وسلز اشاره کرده به اینکه چگونه ژانر علمی -تخیلی قادر است آینده شگفت انگیز و تا حدودی ترسناک انسانیت را پیش بینی کند.

شاید به همین دلیل است، با عجیب تر شدن و ترسناک تر شدن زمانه ما، جمع آوری و خواندن کتاب های علمی -تخیلی محبوبیت پیدا کرده است؛ فعالیتی که تا به حال همه گیر نشده بود. آنا میدلتون، از متخصصین فعال در مجموعه کتاب های کمیاب پیتر هرینگتون (Peter Harrington Rare Books)، می گوید: داستان های علمی -تخیلی ژانر جذابی برای کلکسیون ها محسوب می شود. آثار نویسنده هایی را داریم که با مرور زمان توانستند شرایط مطلوب شان را حفظ کنند.

کتاب اول مجموعه تمدن (Consider Phlebas) اثر ایان بنکس با قیمت هزاروهفتصدوپنجاه پوند به فروش رفته؛ این نسخه کتاب، که در ژانر اپرای فضایی است، حکاکی شده بوده. دنیای غرق شده (Drowned World) اثر جی. جی. بالارد با قیمت حدود سه هزار پوند ارزش گذاری شده. نسخه اول کتاب سرگذشت ندیمه (The Handmaids Tale) مارگارت آتوود هم حدود دوهزار پوند ارزش دارد. قیمت های نسخه اول کتاب های علمی -تخیلی از اینجا بیشتر هم می شوند. نسخه های حکاکی شده من ربات هستم (I, Robot) و مجموعه کامل بنیاد (Foundation series) اثر آیزاک آسیموف با حدود بیست هزار پوند ارزش از گران ترین کتاب ها محسوب می شود. از دیگر نویسندگان برجسته می توان به اورسلا کی. لگویین، ویلیام گیبسون و دن سیمونز هم اشاره کرد که نسخه های اول کتاب هایشان ارزش بالایی دارند.

جای تعجب نیست که ارزش کتاب های علمی -تخیلی تحت تأثیر اقتباس های سینمایی هم قرار می گیرند. نسخه های اول کتاب نرومنسر (Neuromancer) اثر ویلیام گیبسون بعد از اکران فیلم ماتریکس قیمت شان بالا رفت، در حالی که ماتریکس حتی اقتباس مستقیمی از این کتاب نیست و تنها الهام بخش سازنده های فیلم بوده. نسخه ها اول تلماسه (Dune) اثر فرانک هربرت به لطف اقتباس های تازه سینمایی اش قیمتی صعودی داشتند و یکی از استوری بوردها با قیمت سیصدوپنجاه هزار پوند به فروش رسید. البته اقتباس بد هم ممکن است بر محبوبیت اثر اصلی تأثیر منفی بگذارد؛ نیروی اهریمنی اش (His Dark Materials) اثر فیلیپ پولمن به خاطر اقتباس سینمایی ضعیف زیان دید.

اگر همانطور که نویسنده های علمی -تخیلی آینده را پیشبینی می کنند، مجموعه دارها هم چشم به آینده بدوزند، باید سراغ مجموعه سه گانه زمین شکسته (Broken Earth) اثر ان. کی. جمیسین بروند؛ این مجموعه بین سال های 2016 تا 2018 منتشر شدند و اولین نویسنده ای شد که سه سال پیاپی جایزه هوگو (Hugo Award) را دریافت کرد. جمیسین میان نویسنده های روبه رشد علمی -تخیلی در خط مقدم قرار گرفته و نظر مخاطب ها هم به آثار او جلب شده. یکی دیگر از نویسنده های محبوب مجموعه دارها اوکتاویا باتلر است، نخستین زن سیاه پوستی که پیروز به دریافت جوایز معتبر نبولا (Nebula Award) و هوگو شد. همچنین باتلر اولین نویسنده علمی -تخیلی ای بود که نشان مک آرتور (MacArthur fellowship) را دریافت کرد. نسخه اول کتاب نوظهور (Fledgling) که از باتلر در سال 2005 منتشر شد، با قیمت نهصدوپنجاه پوند به فروش رسید.

به نظر می رسد که ژانر علمی -تخیلی در این مبحث قوانین خودش را دارد؛ همواره جلد سخت چاپ اول ارزش بیشتری دارد اما از آنجایی که بیشتر کتاب های علمی -تخیلی در چاپ اول شان به شکل شومیز یا جلد نرم چاپ شدند، برعکس باقی ژانرها جلد شومیز قیمت بالاتری دارد. گفته می شود کتاب های چاپ اولی که فیلیپ کی. دیک با نام مستعار شاهزاده پالپ (Prince of Pulp) امضا کرده قیمت شان از هزاروپانصد تا دوهزار پوند است. این نسخه ها جلد شومیز هستند.

جامعه علمی -تخیلی همواره بهم نزدیک بودند و باهم تبادل دارند. کتابی که هدفمند در آن نوشته هایی اضافه شده ارزشمند تلقی می شوند. اخیراً نسخه ای از کتاب مرد نامرئی (The Invisible Man) اثر اچ. جی. ولز پیدا شده که خود نویسنده به آن نوشته هایی را اضافه کرده تا به دوستش هدیه بدهد. این نسخه با قیمت دوازده هزاروپانصد پوند در بازار موجود شده. در رویدادها و نمایشگاه های مربوط به ژانر علمی -تخیلی هم می توان افراد متخصصی را پیدا کرد که اصالت آثار را تأیید کرده، برای حفاظت از آنها راهکارهایی را پیش پای مجموعه دارها می گذارند و به طور کلی مجموعه دارها را راهنمایی می کنند.

نیکلاس باسبنز در کتاب جنون ملایم (A Gentle Madness) درباره گردآوری کتاب های خاص نوشته:

منبع: Financial Times