10 نکته علمی برای تربیت کودک باهوش و پیروز - وبلاگ قطب نما

به گزارش وبلاگ قطب نما، زندگی امروز- تمام والدین دوست دارند فرزند آن ها به نام یک کودک باهوش و پیروز شناخته شود. یک کودک باهوش در مدرسه دانش آموزی پیروز و در جامعه فردی بدون مشکل خواهد بود. تربیت یک کودک باهوش و پیروز، دوران بزرگ سالی او را هم به نام فردی پیشرو تضمین خواهد کرد. اما چگونه کودک باهوش داشته باشیم؟ تربیت یک کودک باهوش چقدر ساده است؟ پدر و مادر در راستا تربیت فرزند خود چه موانعی را پیش رو دارند و با چه مشکلاتی روبرو خواهند بود؟ یکی از بزرگ ترین سوالات والدین اندازه تاثیر آن ها در راستا رشد و تربیت بچه ها است؛ این که جامعه چقدر از بار این تربیت را به دوش می کشد و مهدکودک یا مدرسه چقدر در تربیت و رشد یک کودک باهوش موثر است.

تمام والدین دوست دارند صاحب فرزندانی باهوش و پیروز باشند. اما نقش خود آن ها در تربیت بچه های پیشرو چه اندازه است؟ پدر و مادر در جهت تربیت فرزند خود چه موانعی را پیش رو دارند و با چه مسائلی روبرو هستند؟

هرچند والدین برای خود در این جهت نقشی فوق العاده قائل هستند، اما حقیقت این است که جهتی کاربردی برای تضمین پیروزیت والدین در تربیت کاملا دل خواه فرزندان وجود ندارد. اما این به معنی کوشش نکردن پدر و مادر در این راه نیست. سال هاست مطالعات مهم و فراوانی در زمینه نقش والدین در رشد و تربیت بچه ها باهوش صورت می گیرد و بسیاری از مطالعات به نتایج جالبی منجر شده اند. نتایج این مطالعات دستورالعمل هایی را ارائه می دهند که می تواند تا حد زیادی موجب افزایش شانس والدین برای داشتن یک کودک باهوش شود. در این مقاله به 10 نکته علمی و راهکار مفید برای تربیت و پرورش یک کودک باهوش و پیروز اشاره شده است.

1 - به فرزند خود مهارت های اجتماعی را بیاموزید

نتایج یک تحقیق بلند مدت نشان می دهد میان مهارت هایی که بچه ها در مهدکودک می آموزند و پیروزیت آن ها در سال های ابتدای بزرگ سالی، ارتباطی مثبت و محکم وجود دارد. این تحقیق که به مدت بیست سال در یکی از دانشگاه های ایالات متحده انجام شد، تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی در سال های پیش از دبستان را بسیار بااهمیت اعلام می کند. والدین در کنار مربیان مقطع پیش دبستانی باید به فرزندان خود بیاموزند که چگونه مسائل خود را با همکاری دوستان شان حل کنند.

یک کودک باهوش یاد می گیرد که داشته هایش را با دیگران قسمت کند. او می آموزد که بدون پریدن میان حرف بقیه تبدیل به مخاطب ای قوی شود. و به نام نکته ای مهم، والدین نباید فراموش کنند که خانه بهترین جایی است که بچه ها در آن یاری کردن به دیگر هم نوعان خود را فرا می گیرند. بنابراین آموزش مهارت اجتماعی در سال های پیش از مدرسه و در ابتدا از خانه آغاز می شود. محیط خانه می تواند فرزند ما را از نظر این گونه مهارت ها به یک کودک باهوش تبدیل کند.

2 - از کودک خود بیش از حد لازم مراقبت نکنید

امروزه بسیاری از والدین فکر می کنند بهترین نوع مراقبت، حضور بی وقفه بالای سر بچه ها و مواظبت بدون قید و شرط است. بسیاری از پدرو مادرها مانند عقاب بالای سر کودک خود چرخ می زنند و حتی لحظه ای او را برای انجام کارها و کنار آمدن با مسائلش تنها نمی گذارند. اما این تنها نکته بد و منفی ماجرا نیست. والدین نه تنها به فرزندان اجازه حل مسئله نمی دهند بلکه خود به سرعت مسائل کودک را برطرف کرده و اصلا اجازه نمی دهند او با مشکل درگیر شود.

بر اساس مطالعاتی که درباره این موضوع در دانشگاه هاروارد اجرا شده است، اجازه دادن به بچه ها برای ایجاد اشتباهات، ارتقاء قابلیت انعطاف پذیری و ایجاد بستر برای رشد کاردانی و حل مسئله در سوق دادن آن ها به سوی پیروزیت حیاتی است.

البته نباید فراموش کردن که این راه برای والدین جهتی ساده و آسان نیست. پدر و مادر همواره باید روی جهت باریکی بین مراقبت از فرزندان خود و آزاد گذاشتن آن ها برای روبروه با مسائل قدم بردارند. این تمرین می تواند از فرزند آن ها یک کودک باهوش و پیشرو بسازد.

3 - کودک را با فضای آموزشی آشنا کنید

تحقیقات نشان می دهند کتاب خواندن برای بچه ها، آموزش الفبا و یاد دادن اصول ابتدایی ریاضیات در سال های پیش از مدرسه می تواند در پیروزیت بیشتر آن ها در سال های بعد بسیار مفید و کارساز باشد. فکر بچه ها در سال های پیش از مدرسه به شدت پذیرای آموزه های نو است و والدین می توانند به بهترین شکل ممکن نیازهای ابتدایی کودک را به او بیاموزند. آمادگی ابتدایی کودک او را برای تبدیل شدن به یک محصل پیشرو در فضای مدرسه حاضر می کند.

اما از سوی دیگر، هنگامی که فرزند شما وارد مدرسه شد نیاز به استقلال دارد. یاری بدون قید و شرط والدین به فرزند خود برای انجام دادن تکالیف مدرسه به شدت برای او مضر است و باعث عقب ماندن او از بچه ها هم سن و سالش می شود. همان طور که گفته شد، فکر بچه ها در سن ورود به مدرسه بسیار پذیرا است و این پذیرش می تواند جنبه منفی هم داشته باشد. به نظر کارشناسان رشد و تربیت کودک، والدین باید همواره پیگیر شرایط تحصیل و تکالیف فرزندان خود باشند؛ اما تشویق به انجام مسئولانه و مستقل تکالیف وظیفه ای است که تحت هیچ شرایطی نباید به دست فراموشی سپرده شود.

4 - مدت زمان استفاده از تلویزیون و کامپیوتر را کنترل کنید

تحقیقات بسیاری توانسته اند ثابت کنند نشستن بدون حساب و کتاب بچه ها پای تلویزیون و کامپیوتر منجر به چاقی، اختلال در زمان و اندازه خواب و مسائل رفتاری در آن ها می شود. پدر و مادرهایی که دوست دارند صاحب یک کودک باهوش باشند، نباید تحت هیچ شرایطی تلویزیون، کامپیوتر، تبلت و تلفن همراه هوشمند را بدون برنامه ریزی در اختیار او قرار دهند. برنامه ها و سرویس های مختلف تلویزیونی و اینترنتی به هیچ نام نباید بدون نظارت در اختیار بچه ها قرار داده شود. یک تحقیق نو نشان می دهد بازی های خشن کامپیوتری می تواند ضربات جبران ناپذیری از لحاظ روحی و جسمی به بچه ها وارد کند.

ممکن است برای بسیاری از والدین این سوال وجود داشته باشد که برنامه ها و سرویس های مفید باید به چه اندازه در اختیار بچه ها قرار بگیرد؟ بر اساس مقالات منتشر شده در مجله آکادمی رشد و تربیت اطفال در ایالات متحده، زمان مناسب برای استفاده تفریحی بچه ها از وسایلی مانند تلویزیون و کامپیوتر نباید از 2 ساعت در شبانه روز تجاوز کند.

اما به خاطر داشته باشید که این زمان را می توان به گونه ای مفیدتر هم صرف کرد. والدین می توانند کودک خود را تشویق کنند تا به جای یک مصرف کننده برنامه ها و سرویس های دیجیتال، تبدیل به یک تولیدکننده محتوای خلاق شود. یک کودک باهوش می تواند به جای ساعت ها وقت سپری کردن برای بازی یا تماشای برنامه ها، سطحی ابتدایی از برنامه نویسی کامپیوتر، ساخت مدل های سه بعدی یا تولید موسیقی های ساده دیجیتال را بیاموزد تا علاوه بر فراگرفتن خلاقیتی نو، فکر خود را برای آموزه های بیشتر آماده کند.

5 - توقع خود را بالا ببرید

نتایج یک نظرسنجی جامع که از طریق اساتید دانشگاه UCLA اجرا شده نشان می دهد انتظارات و توقع به جای والدین می تواند کودک را به سمت پیشرفت و پیروزیت سوق دهد. این انتظارات باید مطابق با توانایی ها و روحیات کودک باشد تا بتواند تبدیل به موتوری محرک برای او باشد. تحقیقات به خوبی نشان می دهند فرزندانی که به نام کودک باهوش شناخته می شوند و توانایی های بالایی را از خود در زمان آموزش به نمایش می گذارند، از والدینی با انتظارات به جا و استاندارد برخوردار بوده اند. این توقعات می تواند به اشکال مختلفی به نمایش گذاشته شود؛ اما نباید فراموش کرد که سطح و نوع نمایش این انتظارات نباید کودک را تحت فشار قرار دهد و برای او ایجاد اضطراب و استرس کند. انتظار به اندازه می تواند کودک را با توانایی های خود آشنا کرده و او را در پی کردن آن ها تشویق کند.

6 - در تمجید از داشته هایی مانند هوش و ظاهر کودک زیاده روی نکنید

بدون درس خوندن بیست گرفتی؟ آفرین. تو خیلی باهوش هستی! تحقیقات مستدل زیادی که از طریق نهادهای دانشگاهی اجرا شده نشان می دهد تشویق هایی از این دست و تمرکز صرف بر روی هوش کودک می تواند در واقع از توانایی های او در سنین بالاتر کاسته و او را از بچه ها هم سن خود عقب تر نگه دارد. ممکن است کودک باهوش شما در سنین پایین توانایی های فکری بیشتری نسبت به افراد هم سن و سال خود داشته باشد، اما اگر تنها به تشویق این توانایی ها بپردازیم، در حقیقت جایگاه کوشش و پشتکار را انکار کرده و این مهارت های مهم را در سال های بعد از او گرفته ایم.

بنابراین همواره توصیه شده تا از تعریف و تمجید توانایی های هوشی به صورت صرف پرهیز کرده و کودک را به کوشش، کوشش و پشتکار تشویق کنیم. باید به گونه ای مستقیم به کودک باهوش یادآور شد که فاکتور هوش بدون کوشش و پشتکار کارایی نداشته و در بلند مدت نمی تواند مفید واقع شود. بچه ها باید بیاموزند که روی اراده برای مبارزه با مسائل و چالش ها تمرکز کرده و از هوش خود به نام ابزاری یاریی برای ساده تر شدن حل مسائل یاری بگیرند.

7 - به کودک خود مسئولیت واگذار کنید

شواهد بسیار زیادی وجود دارد که به ما نشان می دهند سپردن مسئولیت و امور متناسب با سن و توانایی های بچه ها، می تواند برای پیشرفت و کسب پیروزیت در آینده آن ها بسیار مفید باشد. سپردن مسئولیت ها و امور مربوط به خود فرزندان و متناسب با سن و روحیه آن ها، کوشش بچه ها را برای کسب پیروزیت و مسئولیت پذیری در پی خواهد داشت. اما با وجود این، شواهد نشان می دهند والدین در بیشتر اوقات از سپردن امور خانه و مسئولیت های متناسب با سن فرزندان خودداری کرده و به دلایل مختلف ترجیح می دهند خود تمام امور خانه را بر عهده بگیرند. نتایج یک نظر سنجی نشان می دهد تنها 28 درصد از والدین به صورت دقیق به این نکته توجه دارند و فرزندان خود را در مسئولیت های مربوط به فضای خانه شریک می کنند.

تحقیقات علمی ثابت کرده اند بچه های که در سن 3 تا 4 سالگی مفهوم مسئولیت پذیری را تجربه کرده اند، در بزرگ سالی از نظر جامعه افرادی پیروز تر محسوب می شده اند. سپردن کارهای ساده فرزند به خود او و استفاده از توانایی هایش در امور ساده خانه، می تواند از او یک کودک باهوش بسازد.

8 - از فرزند خود غافل نشوید

بر اساس یک نظرسنجی که از نوجوانان 13 تا 19 سال اجرا شده، نزدیک به 30 درصد والدین این نوجوانان به تلفن همراه خود معتاد بوده اند. این نوجوانان بیان کرده اند والدین ساعت های بسیار زیادی را پای لپ تاپ، موبایل یا تبلت خود صرف می کنند و گاه در طول روز حتی یک مکالمه کوتاه هم با فرزند خود ندارند. تحقیقات اجرا شده نشان می دهد بالای 35 درصد از بچه ها اعتقاد دارند والدین شان به تلفن همراه علاقه بیشتری نسبت به فرزند خود دارند. پیدا شدن این حس عدم علاقه از سوی والدین در بچه ها می تواند برای روحیه آن ها به شدت مضر و مخرب باشد.

پدر و مادرهای امروزی به نام اولین نسلی که به صورت 24 ساعته به اینترنت متصل هستند، باید به شدت مراقب باشند تا در این اقیانوس غرق نشوند. توجه والدین به یکدیگر و مهم تر از آن به رشد و تربیت کودک نباید فدای وقت گذاشتن بیش از حد ما برای سرویس های اجتماعی و سرگرم کننده اینترنتی شود. از قلم نیاندازید خانواده، همسر و فرزندان بالاترین اولویت را در زندگی ما دارند و لازم است که با دقت و توجه بیشتری روی آن ها تمرکز کنیم.

9 - خانه را به مکانی امن و پر از محبت تبدیل کنید

تحقیقات علمی نشان می دهند بچه های که در خانواده های ناآرام و پرتنش زندگی می کنند به مراتب وضع روحی بدتری نسبت به بچه ها طلاق تجربه می کنند. بنابراین دعوای مداوم الدین و ایجاد اضطراب و تنش در خانه می تواند آینده یک کودک باهوش را با مخاطره بسیار جدی روبرو کند. ایجاد یک محیط امن، عاشقانه و پر از محبت در خانه مطمئن ترین جهت برای رسیدن فرزندان به پیروزیت است. یک خانه آرام سلامت روحی و جسمی بچه ها را تضمین کرده و بستری مناسب برای رشد و پرورش استعدادهای او فراهم می کند.

هنگامی که در میان شما و همسرتان اختلاف نظر یا بحثی پدید می آید، به نام والدین کودک وظیفه دارید مدلی از بحث کردن عادلانه باشید تا کودک آن را از شما فرا بگیرد. از قلم نیاندازید شما اولین معلم کودک خود هستید که به او نگه داشتن حرمت دیگران و حل وفصل منطقی مسائل را آموزش می دهید. کودکی که از پدر و مادر خود بحث کردن منطقی و کسب نتیجه را بیاموزد می تواند در بزرگسالی آن را در زندگی خود به کار ببندد.

10 - بیش از حد سختگیر یا بی مبالات نباشید

بر اساس پژوهش های اجرا شده در دانشگاه های ایالات متحده، می توان والدین را به سه گروه بسیار سخت گیر، بی مبالات و متعادل تقسیم کرد. به طور خلاصه می توان گفت برخی والدین سیستم استبدادی را برای تربیت فرزند خود به کار برده و بدون هیچ تفکری تنها به کودک امر و نهی می کنند. از سوی دیگر برخی والدین کودک را به حال خود رها کرده و به او اجازه می دهند تا هرگونه که دوست داشت رفتار کند. اما باید گفت که تربیت و پرورش صحیح را گروه سوم، یعنی والدین متعادل در پیش گرفته اند. پدر و مادرهای گروه سوم از طرفی بسیار مهربان و دلسوز هستند و به درخواست های فرزند خود کاملا دقت می کنند و از طرف دیگر به همان اندازه نظم و منطق را در تصمیم گیری های مشترک خود و فرزندان شرکت می دهند.

وقتی که فرزندان در معرض تربیت والدین این گروه قرار بگیرند، به خوبی مهارت های تنظیم احساسات و درک اجتماعی را که برای پیروزیت و پیشرفت مهم هستند می آموزند.

منبع: دیجی مگ